Een tijd geleden schreef ik hier dat een batterij zwaarder wordt als je hem oplaadt. Niet doordat er elektronen bijkomen, maar vanwege het feit dat meer energie óók meer massa betekent. Je kunt dat uitrekenen met Einsteins formule E = m*c2 .
Daarop kreeg ik recent een enigszins bezorgde reactie van Erik Schoenmakers:
Ik vind het een interessant gedachte experiment. Er zit mij echter iets dwars. Stel dat ik een windturbine/zonnecollector zou aansluiten op een batterij met een enorm grote capaciteit. Volgens jouw redenatie betekent dit dat de massa tijdens het opladen gaat toenemen. Na verloop van tijd zal de massa van de aarde dus ook aanzienlijk toenemen. Hierdoor zal o.a. de zwaartekracht en de eclips die de aarde om de zon maakt veranderen. Gaan we nu ten gevolge van het elektrische rijden een nieuwe ijstijd tegemoet?
Natuurlijk wil ik dat ook weten en ik neem de rekenmachine ter hand.
Stel, we bouwen een apparaat waarmee we alle zonne-energie op aarde kunnen omzetten in elektriciteit en bovendien stoppen we al die energie in een batterij en doen daar niets mee. Natuurlijk een niet erg realistisch scenario, aangezien we óók nog een beetje willen genieten van de zon, we geen 100 procent efficiënte zonnecellen zullen bouwen en we energie uit onze megabatterij ook weer willen gebruiken (waardoor hij weer lichter wordt). Hoeveel zwaarder wordt de aarde van dit meest extreme gedachte-experiment?
De Ivanpah-centrale in Californië zet vangt via spiegels het zonlicht van een groot oppervlak en zet dat in centrale torens om in elektriciteit. (Pacific Southwest Region USFWS via CC BY 2.0)
Ik zie dat de aarde zo’n 173.000 terawatt aan energie van de zon ontvangt. Elke seconde is dat dus 173.000.000.000.000.000 joule. Pakken we nu Einsteins formule (E = m*c2) dan kunnen we uitrekenen hoeveel zwaarder de aarde elke seconde wordt. Ik kom op ruim 1,9 kilo. Iedere seconde zou onze superinstallatie 1,9 kilo zwaarder worden van alle zonne-energie die we erin opslaan!
Dat lijkt misschien veel, maar het is op de (weeg)schaal van de aarde een peulenschilletje. Met deze gewichtstoename wordt de aarde jaarlijks ruim 60.000 ton zwaarder. Dat is 0,000000000000001 procent van het gewicht van onze planeet.
De aarde wordt elke seconde ruim 1,2 kilo zwaarder doordat ze ruimtestof opvangt. (NASA)
Zou het erg zijn als de aarde zoveel zwaarder wordt? Nee, waarschijnlijk niet. Sterker nog, deze 60.000 ton zit precies in de orde van gewichtsverandering van de aarde door andere effecten. In dit artikel op techniekblog Gizmodo wordt daar wat dieper op ingegaan, maar hier is een korte samenvatting:
De planeet vangt ieder jaar zo’n 40.000 ton aan kosmisch stof op, maar zij wordt ook 160 ton zwaarder door de langzame opwarming (ook weer een gevolg van Einsteins wet!). Verder verliest de kern energie en dus gewicht; 16.000 ton per jaar en is de zwaartekracht niet sterk genoeg om te voorkomen dat er jaarlijks 95.000 ton aan waterstof en 1600 ton aan helium uit de bovenste lagen van de atmosfeer ontsnappen.
Het netto-effect zou volgens het stuk een gewichtsverlies zijn van zo’n 50.000 ton per jaar. Uiteindelijk zou de fictieve batterij er dus voor zorgen dat de aarde min of meer op gewicht blijft!
Roel van der Heijden 