Waarom drinken we zoveel koffie?

Bertram+de Leeuw

Ik slurp de hele dag vrolijk aan mijn koffiemok, maar waarom eigenlijk? Het antwoord is te vinden in het tweede vragenboek van Kennislink dat net in de winkels ligt: Waarom drinken we zoveel koffie?

Samen met 18 andere redacteuren heb ik de 101 beste lezersvragen uit het archief van Kennislink gevist en beantwoord. Het boek is een vervolg op het vorig jaar verschenen Waarom worden mannen kaal?

Uiteindelijk behandelde ik met hulp van wetenschappers de volgende vragen:

• Hoe landt een vlieg op het plafond? (pagina 16)
• Kun je op een duizendste verliezen? (pagina 44)
• Waarom kunnen we de oerknal zien? (pagina 136)
• Waarom draait de aarde? (pagina 151)
• Waarom is water blauw? (pagina 198)
• Wat is de hoogst haalbare parachutesprong? (pagina 223)
• Kunnen we Mars leefbaar maken? (pagina 238)

Je kunt hier meer informatie vinden en het boek bestellen.

Waarom worden mannen kaal?

(Uitgeverij Bertram+de Leeuw)

Vandaag verscheen hij, het Kennislinkboek ‘Waarom worden mannen kaal? 101 slimme vragen’! Maanden werkte ik mij met mijn 13 collega-redacteuren door de spreekwoordelijke stapels lezersvragen die de afgelopen tien jaar bij Kennislink zijn opgehoopt.

Uiteindelijk werden de 101 (want 101 is beter dan 100) allerleukste, beste of verrassende lezersvragen geselecteerd en minutieus uitgewerkt op papier.

We googelden, zochten in boeken, belden wetenschappers en gebruikten ons verstand om alle 101 antwoorden te vinden.

Ik zou bijna zeggen, ‘traditioneel’ zijn de natuurkundige en in het bijzonder de vragen over de astronomie goed vertegenwoordigd. Ik nam 12 vragen voor mijn rekening:

• Is er leven op Venus? (p18)
• Waar blijft het licht van de sterren? (p33)
• Zie je overal ter wereld dezelfde sterren? (p59)
• Wat gebeurt er als een astronaut in de ruimte overlijdt? (p84)
• Waarom zien bijzienden onderwater soms scherper? (p95)
• Hoeveel keer spiegelt een spiegel zich in een spiegel? (p103)
• Stopt de tijd ooit? (p109)
• Wat is de temperatuur van een vacuüm? (p134)
• Houdt een zwart gat de Melkweg bij elkaar? (p184)
• Dijt het universum sneller uit dan het licht zich verplaatst? (p226)
• Kunnen we afval dumpen op de maan? (p238)
• Hoe lang brandt de zon nog? (p243)

Maar natuurlijk zijn er nog 89 andere wetenschappelijke en minder wetenschappelijke vragen plus antwoorden van mijn collega’s te vinden in het eerst boek van Kennislink. Dus ren als de wiedeweerga naar de boekenhandel en koopt! (Vergeet niet 12,50 euro mee te nemen.)

Astronaut André Kuipers leek erg tevreden toen ik hem het boek ‘Waarom worden mannen kaal?’ overhandigde in Science Center NEMO.

Recensie: De deeltjesdierentuin – Jean-Paul Keulen

Het is een hele prestatie, een boek schrijven over deeltjesfysica dat zo fijn leest dat ik mijn werk en deadlines even links liet liggen. Toch lukte dat Jean-Paul Keulen. Hij schreef De deeltjesdierentuin en levert daarmee een compleet en zeer goed leesbaar werk af over een van de lastigste en abstracte gebieden van de natuurkunde.

De deeltjesdierentuin (Uitgeverij Unieboek | Het spectrum)

Want hoe vertel je een leek over spontane symmetriebreking en quantumchromodynamica, of hoe leg je makkelijk uit wat een sneutrino is? Dat kan alleen als je de moeilijke materie stapje voor stapje uit de doeken doet en dat is precies wat Keulen doet. Daarnaast is alles prima aan elkaar geschreven, waardoor het boek leest als een trein. Ook de analogieën zijn goed gekozen en regelmatig zorgen (grappige) anekdotes over de soms rare snuiters van deeltjesfysici voor wat luchtigere stukken in het boek.

Ondanks dat de lezer de áller moeilijkste stukken van de deeltjesfysica worden bespaard (velen zullen daar wellicht dankbaar voor zijn) moet je soms toch flink aan de bak. Het is als schrijver dan ook bijna onontkoombaar om in korte tijd veel nieuwe concepten te moeten introduceren (in bijvoorbeeld het hoofdstuk over quarks). Hoewel het boek dan overigens goed leesbaar blijft, moest ik af en toe een paginaatje terug bladeren om te kijken hoe het ook al weer zat.

Natuurlijk komen ook de meest mediagenieke deeltjes van de afgelopen tijd voorbij: het Higgs- en Majoranadeeltje. Keulen doet hier een poging om verder te gaan dan wat er zo gemiddeld over in het nieuws verscheen (en dat is niet zo moeilijk). Het stuk over het Higgsdeeltje is overigens lastig en bij het concept supersymmetrie gaat Keulen helemaal los. Een knappe kop die dat in één keer begrijpt. Gelukkig plaatst hij na afloop van dat stuk de verzachtende opmerking: ‘Duizelt het je een beetje?’ Hij lijkt de lezer daarmee steeds net op tijd wat lucht te geven in een naar mijn mening geslaagde poging de deeltjesdierentuin aan de man te brengen.

Recensie: Kleine twittercursus van het heelal – Govert Schilling & Marcus Chown

Het hele heelal beschrijven met alleen maar tweets van maximaal 140 tekens, dat moet een uitdaging zijn. Toch gingen Govert Schilling en Marcus Chown deze uitdaging aan en publiceerden de Kleine twittercursus van het heelal (juli 2012, Fontaine Uitgevers).

Kleine twittercursus van het heelal (Fontaine Uitgevers)

Misschien denk je dat dit boek niet alleen voor de schrijvers een uitdaging was, maar ook voor de lezers die een gefragmenteerde tekst voorgeschoteld krijgen. Dat klopt enigszins, een lopend verhaal is prettiger om te lezen en toch vind ik dat het boek verrassend leesbaar is.

Mijn advies is wel om er niet té lang achter elkaar in te lezen. Aangezien alle niet essentiële zinnen en woorden in de tekst ontbreken is de informatie-dichtheid van het boek erg hoog. Daarnaast worden sommige wetenschappelijke termen helaas niet geïntroduceerd of uitgelegd.

Een plus is dat het boekje heel erg compleet is. Systematisch worden alle onderdelen van het heelal behandeld. Van de aarde, naar de maan, het zonnestelsel, de Melkweg en het gehele heelal. Uiteindelijk komt ook nog de vraag of er aliens bestaan aan bod, samen met de geschiedenis van de sterrenkunde en de telescoop.

Ik verwacht niet dat ik het boek nog eens in zijn geheel ga lezen. Maar daar is het wellicht ook niet voor bedoeld… Ik zet het in ieder geval binnen handbereik in mijn boekenkast, omdat het waarschijnlijk een ideaal naslagwerk(je) zal zijn voor de astronomische kwesties die ik snel wil opfrissen. De tweet-structuur maakt het boek namelijk uitermate geschikt om snel iets op te zoeken. Ik heb het inmiddels al op die manier gebruikt, en ik vermoed dat het niet de laatste keer zal zijn.