Nee, de maan lacht ons niet toe (fake news)

Ik zag het op Instagram voorbij komen, iemand deelde het met me via WhatsApp en op Twitter zijn er berichten over te vinden (waaronder het account van BBC Radio Tees). De maan samen zou met Venus en Jupiter een smiley vormen op 16 mei 2020.

Ik moet je teleurstellen:

Dit gaat NIET gebeuren op zaterdag 16 mei 2020.

Zeker, ‘de wereld kan wel een lach gebruiken’, maar de maan en deze planeten staan die dag mijlenver van elkaar. Venus schittert ’s avonds in het westen en gaat dan snel onder. Mars, Jupiter en Saturnus komen pas in de tweede helft van de nacht op in het zuidoosten.

Maar kán het?

Ja, de maan kan samen met twee (van de vijf met het blote oog zichtbare) planeten een smiley vormen. Deze hemellichamen bewegen in hetzelfde vlak aan de hemel en soms staan ze toevallig precies goed. Zoals in 2008, toen er een – wel heel lang – gezicht aan de hemel verscheen:

Venus, Jupiter en de wassende maan gezien op 1 december 2008 vanuit Brisbane in Australië. (Tatters via CC BY 2.0)

Voor een nieuwe smiley moeten we lang wachten. Ik kon geen geautomatiseerde smiley face generator vinden, dus heb ik de samenstanden van de maan en twee planeten bekeken. Voor Nederland vond ik geen smiley tot 2040. In dat jaar is er een wat zuinige en scheve lach van Saturnus, Jupiter en de maan op 3 november.

Zelfs een ‘knipoogje’ van een lachende maan (dus een samenstand met één planeet) zit er nog even niet in. Dit jaar staat Venus vlakbij de maan op 19 juni (overdag) en 12 december (niet zichtbaar vanuit Nederland). Gelukkig zijn er genoeg andere mooie samenstanden.

KIJKTIP: op vrijdag 22 mei 2020 staan Venus en Mercurius erg dicht bij elkaar. Kijk rond 21:30u na zonsondergang in het westen net boven de horizon.

Waarom komt het bericht vandaan?

Het nepnieuws is een bericht op physics-astronomy.com. Wellicht gebruikten ze een oud artikel uit een Filipijnse krant over de samenstand van Venus en de maan op 16 mei 2010, aldus deze journalist van Forbes.

 

Stad in de nacht

Prachtig, deze stad die midden in de nacht en recht van boven op de foto is gezet. We zien verschillende geconcentreerde buitengebieden om elkaar heen cirkelen naar het heldere centrum. Ook zijn er een aantal stedelijke gebieden waar te nemen die nog binnen de invloedssfeer van deze ongetwijfeld belangrijke metropool vallen.

Het is een flink eindje reizen van de buitenwijken naar het centrum, zo’n 85.000 lichtjaar. En het is onduidelijk of er enige vorm van openbaar vervoer is.

Ook over het aantal inwoners van de stad is weinig bekend. Het is nog nooit gelukt te communiceren met de stad. Begrijpelijk. Zou je al kunnen bellen met deze plaats dan zul je minstens 40 miljoen jaar moeten wachten op een antwoord…

Het zogenoemde Windmolenstelsel, ook wel M101 genoemd, is een 
relatief nabij gelegen sterrenstelsel. Met zijn diameter van 
170.000 lichtjaar is hij zo'n 70 procent groter dan onze 
eigen Melkweg (met een diameter van 100.000 lichtjaar). Het 
precieze aantal sterren van M101 is onbekend, maar astronomen 
hebben eens uitgerekend dat het er wel een biljoen 
(1.000.000.000.000) kunnen zijn. De Europese ruimtetelescoop 
XXM-Newton maakte recentelijk deze foto waarop zowel optische 
als ultraviolette straling te zien is. 
Credit: ESA/XMM/R. Willatt

Recensie: Kleine twittercursus van het heelal – Govert Schilling & Marcus Chown

Het hele heelal beschrijven met alleen maar tweets van maximaal 140 tekens, dat moet een uitdaging zijn. Toch gingen Govert Schilling en Marcus Chown deze uitdaging aan en publiceerden de Kleine twittercursus van het heelal (juli 2012, Fontaine Uitgevers).

Kleine twittercursus van het heelal (Fontaine Uitgevers)

Misschien denk je dat dit boek niet alleen voor de schrijvers een uitdaging was, maar ook voor de lezers die een gefragmenteerde tekst voorgeschoteld krijgen. Dat klopt enigszins, een lopend verhaal is prettiger om te lezen en toch vind ik dat het boek verrassend leesbaar is.

Mijn advies is wel om er niet té lang achter elkaar in te lezen. Aangezien alle niet essentiële zinnen en woorden in de tekst ontbreken is de informatie-dichtheid van het boek erg hoog. Daarnaast worden sommige wetenschappelijke termen helaas niet geïntroduceerd of uitgelegd.

Een plus is dat het boekje heel erg compleet is. Systematisch worden alle onderdelen van het heelal behandeld. Van de aarde, naar de maan, het zonnestelsel, de Melkweg en het gehele heelal. Uiteindelijk komt ook nog de vraag of er aliens bestaan aan bod, samen met de geschiedenis van de sterrenkunde en de telescoop.

Ik verwacht niet dat ik het boek nog eens in zijn geheel ga lezen. Maar daar is het wellicht ook niet voor bedoeld… Ik zet het in ieder geval binnen handbereik in mijn boekenkast, omdat het waarschijnlijk een ideaal naslagwerk(je) zal zijn voor de astronomische kwesties die ik snel wil opfrissen. De tweet-structuur maakt het boek namelijk uitermate geschikt om snel iets op te zoeken. Ik heb het inmiddels al op die manier gebruikt, en ik vermoed dat het niet de laatste keer zal zijn.